حس بویایی یکی از حواس پنجگانه است که از طریق آن بخشی از اطلاعات دنیای پیرامون را بیشتر درک میکنیم. این حس نه تنها در لذت بردن از انواع بوها، رایحه ها و غذاها به انسان و جانداران کمک میکند، بلکه در مواردی میتواند خطرات محیطی مانند پخش گاز را به انسان متذکر شود.
«عطریات» نوشته علیمحمد بیدارمغز عنوان اثری است که ضمن توضیح و شرح انواع عطریات، آداب کاربرد بینالمللی آنها را بیان میکند.
همچنان که کتاب «عطریات» نیز عنوان میکند، بو یا رایحه ناشی از انتشار مواد شیمیایی فرّار است که انسان و سایر جانداران با شامه خود آن را حس میکنند. قدرت درک و تحلیل بو و رایحه نزد اشخاص، متفاوت است و با افزایش سن کاهش مییابد. همچنین زنان نسبت به مردان حساسیت بیشتری نسبت به بوهای مختلف دارند؛ به ویژه هنگامیکه بار دار هستند میل و تنفر آنها نسبت به بوها شدّت مییابد.
بر اساس تعریف مؤلف اثر «عطریات»، عطریات ترکیباتی از روغنهای اساسی، مواد معطر، نگهدارندهها وحلالها است که مصرف آنها موجب میشود بدن انسان، جسم حیوانات، اشیاء و محیطهای زندگی رایحهای خوش داشته باشند.
گیاهان از گذشتههای دور به عنوان یکی از منابع اصلی اسانسهای فرار و ترکیبات معطر مورد استفاده بودهاند. البته تولید مواد معطر از جمله تولیدات فرعی گیاهان است که بخشی از آن جنبه حفاظت گیاه در مقابل حشرات گیاهخوار دارد و جزئی دیگر برای جذب حشرات به منظور کمک به گرده افشانی است.
واپسین بخش کتاب «عطریات» را سرفصلی با نام «نحوه تهیه عطر بدون الکل یا دارای الکل» تشکیل میدهد که به مخاطبان توصیه میکند در نخستین گام باید به عطاریهایی که روغنهای اساسی ـ معطر ـ میفروشند، مراجعه کنید. اگر میخواهید عطر دارای الکل درست کنید حتما باید الکل 100 درجه خالص، الکل اتیلن یا حداقل الکل 90 درجه داشته باشید. بهترین نسبت ترکیب روغن معطر با الکل، یک واحد روغن و چهار تا 6 واحد الکل است. طبعاً عطر مورد علاقه زنان به نسبت روغن بیشتری دارد. همچنین چنانچه میخواهید عطر بدون الکل تهیه کنید، علاوه بر روغن معطر، یک روغن گیاهی ملایم نیز مورد نیاز است. مثل روغن بادم، روغن آفتابگردان، روغن هسته انگور یا روغن هسته زردآلو.
این اثر ارزشمند در هشت فصل به مباحثی نظیر «مواد معطر طبیعی و مصنوعی»، «تاریخچه عطریات»، «دوران تغییر در ترکیبات، شیشه و مصرف عطریات»، «عطر درمانی، سابقه، روشها و زیانهای عطر درمانی»، «عطریات بدون الکل»، «عطریات در اسلام و ایران» و «منافع، نحوه نگهداری و تشریفات کاربردی عطریات» میپردازد.
نخستین چاپ کتاب «عطریات» را انتشارات مرسل کاشان با شمارگان دو هزار نسخه در 204 صفحه و به بهای 16 هزار و 500 تومان منتشر کرده است.