عود-OUD واکنش ایمنی به صورت ترشحاتی از درختان به ویژه درخت آکویلاریا-Aquilaria و حضور قارچ ها و آفتهای گیاهی و انگل ها و بیماری ها که با ترشحاتی چسبناک و قهوه ای رنگ بر روی تنه درخت شناحته میشوند شکل میگیرد. در دوره های پیشین، این ترشحات جمع آوری شده را در ظرف های سفالی ریخته و بعد از آن استفاده میکردند. پس از مدتی گزارشاتی مبنی بر واکنش پوستی برخی مصرف کنندگان به مجامع بهداشتی رسید. به همین دلیل شیوه اسانسگیری از درختان را تغییر دادند. به این شیوه که تنه درختان را تحت فشار CO2 اسانسگیری و سپس آفت زدایی کرده و آنرا در محفظه هایی به مدت یک تا چند سال نگهداری میکنند. این فرایند سبب افزایش هزینه ها و قیمت عود-OUD می شود؛ به طوریکه گاه قیمت یک کیلو عود به ۲۰ هزار دلار میرسد. به همین دلیل بعدها عدهای تلاش های زیادی جهت ساختن شکل سنتتیک [مصنوعی] عود کردند.
اکنون این پرسش بوجود می آید که آیا این روزها برای تولید عطر و ادکلن در عطرسازیها عود طبیعی استفاده می شود؟
بنابراین عودها بر دو گونه هستند. عود طبیعی-Natural Oud؛ عود سنتتیک-Synthetic Oud.
ویژگی های رایحه این دو به طور ساده اینگونه است:
– عود طبیعی: به طور کلی ویژگی رایحه عود طبیعی اینگونه ست: بالزامیک، وودی، شیرین و دودی.
-عود سنتتیک: عود سنتتیک همچنین یک راه حل مقرون به صرفه برای عطرسازانی است که می خواهند مقداری رایحه عود در عطرهای خود داشته باشند.
انواع عود طبیعی:
عود لائوس: دارای رایحهای چوبی، بالزامیک و سرکه ای و یا غوره ای، شیرین و ترش، و کثیف و چرمی و حیوانی، که بویی مثل انگور غوره شده اما شیرین دارد. مانند: عود در عطر اپیک آمواژ-EPIC AMOUAGE.
عود تایلندی: شدیداً چوبی و تا حدی آروماتیک و نزدیک به بوی صندل وود و مقداری هم حیوانی است و رایحه ای شبیه بوی گل های خشک شده لابه لای کتاب اما اندکی غلیظ تر. مانند: عطر عود وود تام فورد-TOM FORD OUD WOOD.
عود کامبوجی: روشن اما بخوری است. یک عود قوی و تنباکویی (با مزه آلبالویی)؛ مانند: بوی بد تنباکو عود تام فورد که از نمونه های این عود است. می توان گفت بوی سم گونه و گیاهی و دارویی و سمی.
عود عربی: بالزامیک، چوبی، شیرین و چسبناک و تلخ و غلیظ است؛ همچنین سنگین و نافذ و بخوری و گرم است. از نمونه های آن در طبیعت می توان: میوه گندیده اما کمی تلخ تر و قوی تر شبیه به بوی قره قوروت یا لواشک های لقمه ای اما با ترشی کمتر را بیان داشت. نمونه های این عود ها راگهگاه در کارهای روبرتو کاوالی مشاهده میکنیم. اما به طور کلی اغلب درخود برندهای عربی مشاهده می شوند. یکی از این موارد را می توان ال عود از ل آرتیزان معرفی نمود.
عود سنتتیک: چوبی و تلخ یا استونی همراه بوی لاک پاک کن یا الکلی. دودی و سوخته صد در صد غیر بالزامیک.
نکته: عود سنتتیک-Synthetic Oud هیچگاه نمیتواند بالزامیک باشد. یکی از دلایل فرایند بالزامیک شدن عود-OUD این است که زمانی که عود را استخراج میکنند باید چند سال به همان حالت بماند (شبیه به اتفاقی که در شراب گیریاستفاده میشود). ضمن اینکه حضور متانول چوب در این پروسه الزامی است. به همین دلیل در بعضی از عطرها به جهت اینکه مشخص نشود که عود سنتتیک استفاده شده و برای اینکه رایحهای مشابه با عود طبیعی بسازند به عود سنتتیک، مقداری لامی یا بنزویین یا رزین اضافه کرده تا نقطه ضعف (بالزامیکینبودن) را اصلاح و جبران کنند. بوی عود بسته به جنس ظرفی که عود در آن نگهداری میشود تغییر میکند.
عود هرچه بیشتر بماند بالزامیکیتر و اصطلاحاً ملس تر میشود. در مطالب فوق به این موضوع اشاره شد که مبلغ یک کیلو عود مرغوب حدود ۲۰ هزار دلار است. یعنی معادل هر گرم بیست دلار. به بیانی دیگر، برای خرید عطری عودی که نیازمند به حضور چهار تا شش گرم عود است، رقمی حدود سیصد هزار تومان هزینه می شود. به همین علت از عود سنتتیک یا ترکیبی از سنتتیک [نیمه سنتتیک] و طبیعی استفاده میشود. از اساتید بی بدیل عود میتوان آقایان اجمل، عبدالصمد القرشی، جنید عالم و مجید مظفر اترج معرفی کرد. تسلط این اساتید به عود بی نظیر و شگفت انگیز است و علاقمندان به عطرهای عودی را شگفت زده میکند.
چرا عود طرفداران زیادی دارد؟
با درک جایگاه و شناخت رایحه در فرهنگ باستانی می توان به درستی از اهمّیت بوی مطبوع عود صحبت کرد. زیرا برخلاف شکل استفاده از عطرهای امروزی، هدف استفاده از عطر در فرهنگ و میراث باستانی بسیار متفاوت است. عود-OUD در میراث باستانی، محصولی آیینی است که به عنوان رایحه ای آرامش بخش، تقویت کننده سلامتی و تسکین دهنده در عبادت و همچنین جذاب و خوشبو استفاده می شود. برای رفع این نیاز، بخوری که از شیره درختان عود روییده در جنگلهای بارانی ایجاد میشود، استفاده میکنند و هنوز هم عود عطری است که برای عامه مردم مفید است. رایحه ای که از آرامش و آسایش ذهنی پشتیبانی می کند و انرژی فیزیکی زیادی را تقدیم مخاطب می نماید. همچنین می توان گفت رایحه ای است که مکانیسم دفاعی در برابر استرس را که بیشترین نیاز بشر امروزی است را فعال مینماید. لذا امروزه خرید عطر و ادکلن با رایحه عود-OUD افزایش چشمگیری در میان آحاد جامعه داشته است.