فرانس شاپ: فروشگاه عطر |
از زمان قدیم عود-OUD به عنوان وسیله ای برای کاهش انرژی های منفی اطراف بشر و به طور گسترده ای برای مدیتیشن در تقویت صلح و آرامش درونی استفاده می شود. رایحه ای خاص و ارزشمند که به عنوان یک آرام بخش طبیعی است و برای ترویج الگوهای خواب سالم و کاهش استرس بسیار مفید است.
بویی معطر و خوشایند که از سوختن تکه ای چوب حاصل می شود ولی کمتر کسی است که بداند این تکه چوب معطر از کجا آمده است. جالب است بدانید که ریشه این گیاه معطر در روستاهای نواحی هنگ کنگ است و چنانچه فرصتی برای سفر به کشور چین پیدا کردید به شما پیشنهاد می کنیم که حتماً از فروشگاه ها یا مزارع محدود درختان عود در این بندر زیبا دیدن نمائید.
به طور مثال، در چهار فصل سال، بوی معطر هزاران تکه چوب خوشبو از ورودی باریک فروشگاه «Wing Lee Joss Sticks & Sandalwood Company» استشمام می شود، کسب و کاری تاریخی و خانوادگی در محله یاو ما تی در نواحی شهر هنگ کنگ چین. دیوارهای مغازه با دسته های معطر طلایی و قرمز تزیین شده اند اما قیمتی ترین چوب معطر این مغازه روی کابینت های مغازه مشاهده می شوند که با نام آگاروود-Agarwood شناخته می شوند.
رایحه تند و زمینی این چوب در نامگذاری شهر هنک کنگ بی تءثیر نبوده و در حقیقت، نام این شهر از آن گرفته شده است. بنابراین، جالب است بدانید که هنگ کنگ در زبان کانتونی به معنای بندر معطر است. این بوی معطر همه را به یاد گذشته استعماری این بندر تجاری می اندازد که اکنون مرکزی تجاری در جهان است و روزگاری نقشی بسیار مهم در تجارت چوب های معطر به خاورمیانه و فراتر از آن داشته است.
اکنون بیش از 70 سال است که شخصی به نام آقای یوان در کسب و کار خرید و فروش رایحه های معطر کار می کند! همان چوب معطری که نامش آگار وود است؛ نوعی صمغ درون چوب درختان Aquilaria و Gyrinops بومی آسیای جنوب شرقی که در بسیاری از فرهنگ‌ها برای عطر آن ارزش قائل هستند و در نتیجه برای ساخت عود (چوب) و عطر استفاده می‌شود. فرزند آقای یوان، بنام کنی، که اکنون مدیریت فروشگاه خانوادگی را در اختیار دارد این کسب و کار را توسعه داده و شعبه هایی نیز در سرزمین اصلی چین همچون پایتخت [پکن]، شانگهای و هاربین تأسیس کرده است. اگر چه دیگر بازنشسته شده ولی یوان هنوز هم از مغازه خود در خیابان شانگهای دیدن می کند.
وی به خاطر دارد که در سن 12 سالگی وارد کسب و کار عود شده و در اینباره می گوید: «آگاروود همیشه یک چوب بسیار گران قیمت بود. در گذشته به عنوان دارو به کار گرفته می شد؛ زیرا مُسکن بسیار قدرتمندی بود. ولی در دوره کنونی، استفاده از آن به عنوان دارو فراموش شده و اغلب به عنوان یک ماده معطر کننده بهره برداری مس شود». آگاروود-Agarwood زمانی به دست می آید که درخت های آکویلاریا-Aquilaria صدمه دیده و نوعی قارچ به بدنه آن حمله می کند. وقتی که این تکه چوب های جدا شده از بدنه درخت جمع آوری می شوند نوعی چوب تیره، رزین دار و مبتلا به قارچ از چوب سالم، بدون بو و کرمی رنگ جدا می شود. درخت آکویلاریا از دیرباز در اطراف روستاهای شهر شانگهای به خاطر خواص فنگ شویی شان کاشته و نگهداری شده اند.
اما رزین که به آن انگم یا صمغ هم گفته می شود و اغلب در فصل بهار از شاخه‌ها و تنه درختان خارج می‌شود، همان چیزی است که باعث قیمتی شدن و پرطرفدار بودن این چوب معطر شده است. آگاروود-Agarwood که نوعی عود است با لقب «سلطان عودها»، «سلطان عطرها» یا «سلطان چوب های معطر» شناخته شده و در مقادیر فراوان در خاورمیانه و آسیا خرید و فروش می شود. اسناد به جای مانده از دوران سلسله های تانگ و سونگ در کشور چین نشان می دهد که این چوب معطر در گذشته نیز کالایی بسیار قیمتی بوده است و بوی تند آن ارتباطات تاریخی زیادی در ادیان بودایی، تائو، اسلام و مسیحیت نیز دارد. در سال 2014 میلادی بخش های کوچکی از رزین آگاروود به عنوان تکه چوب های معطر به قیمت حدود 58.000 دلار هنگ کنگ به فروش رسید. اکنون، تکه های بزرگ تر این چوب که گاهی طول آن ها به یک متر می رسد نیز پس از حکاکی به فروش می رسند که در یک مورد قیمت 1.2 میلیون دلار هنگ کنگ نیز برای تکه ای از این چوب حکاکی شده به ثبت رسیده است و به گفته آقای یوان نوعی کار هنری محسوب می شود.
این رزین به طور ویژه در تولید عطر، ادکلن و عود به کار می رود. رزین آگاروود-Agarwood برای تولید روغن عود تقطیر می شود که یکی از ترکیبات مهم در تولید عطرهای گران قیمتی مانند Armani Privé’s Oud Royal و YVES SAINT LAURENT M7 OUD ABSOLU EDT است. قیمت این نوع عود برای هر کیلوگرم حدود 300.000 دلار هنگ کنگ تخمین زده می شود که به سبب قیمت زیاد به آن لقب «طلای مایع» داده اند. البته باید توجه داشت که حجم بالا و دائماً در حال افزایش تقاضا برای خرید عطر آگاروود در دهه های اخیر باعث شده که درختان آکویلاریا در هنگ کنگ در خطر انقراض قرار داشته باشند و نیاز به حفاظت محیط زیستی پایدار در این نواحی مشهود است.
شرکت Asia Plantation Capital که با نام اختصاری APC هم شناخته می شود، یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان درخت های آکویلاریا برای مصارف بزرگ صنعتی در قاره آسیا است که قصد دارد با ترویج کاشت آگاروودهای مقاوم در هنگ کنگ و سراسر این قاره پهناور، از انقراض این نوع درخت نادر و با ارزش جلوگیری نماید. آنها بر این باورند که تنها چند صد گونه نادر از درختان وحشی آگاروود-Agarwood در نواحی هنگ کنگ باقی مانده است ولی در مقابل دولت هنگ کنگ ادعا دارد که از سال 2009 میلادی تاکنون بیش از 10.000 قطعه نهال این درخت را در زمین های روستایی این کشور کاشته است.
البته باید توجه داشت که کاشت نهال این عطر خوشبو به معنای زنده ماندن نسل این درختان نیست؛ چرا که درخت آگاروود-Agarwood به سال ها رشد برای رسیدن به دوران بلوغ نیاز دارد و تعداد درختان بالغ کنونی نیز به دلیل استفاده بیش از حد و سوء استفاده های قاچاقچیان و برداشت های غیرقانونی آن ها در معرض خطر جدی قرار گرفته است. قاچاقچیان و استفاده کنندگان غیرقانونی به دنبال درختان قدیمی تر هستند که به صورت طبیعی به قارچ خوشبو کننده مبتلا شده اند؛ زیرا چوب این درختان ارزش بیشتری داشته و همین موضوع آن ها را در معرض خطر فزاینده ای قرار داده است. اکنون در هنگ کنگ یافتن درختی که بیش از 30 سال عمر داشته باشد به سختی امکانپذیر است.
هر چند تعداد دقیق درختان آگاروود وحشی به دلیل تفاوت برآوردها قابل ارائه نیست ولی می توان با اطمینان بیان داشت که بهره برداری غیرقانونی، این نوع درختان را با خطر جدی انقراض مواجه کرده است. در نزدیکی روستای کوچک شینگ پینگ، در مجاورت مرز شنژن، کوون وینگ چان که سومین نسل از کشاورزان پرورش دهنده آگاروود در این روستاست، مالکیت مزرعه ای کوچک با حدود 6.000 درخت را در اختیار دارد. وی تنها کشاورز در ناحیه هنگ کنگ است که درخت آگاروود کاشته بوده و در تلاش برای نجات این درخت از خطر انقراض با شرکت APC همکاری می کند.
برای تأکید کردن بر رنج و مشکل درختان عود وحشی، APC تورهایی را به مزرعه چان و چندین پارک عمومی راه اندازی کرده که خانه درختان آکویلاریا هستند. در نزدیکی مزرعه چان، در پارک پات سین لن کانتی، فضا از بوی تند آگاروود، درختانی که تنها تنه آن ها باقی مانده، معطر شده است. پروسه ای که روی این درختان صورت گرفته بسیار خشن و بی رحمانه بوده و به جای از بین بردن کامل درخت هدف آن زخمی کردن آن است.
برای تأکید کردن بر رنج و مشکل درختان عود وحشی، APC تورهایی را به مزرعه چان و چندین پارک عمومی راه اندازی کرده که خانه درختان آکویلاریا هستند. در نزدیکی مزرعه چان، در پارک پات سین لن کانتی، فضا از بوی تند آگاروود، درختانی که تنها تنه آن ها باقی مانده، معطر شده است. پروسه ای که روی این درختان صورت گرفته بسیار خشن و بی رحمانه بوده و به جای از بین بردن کامل درخت هدف آن زخمی کردن آن است.
یوان در ادامه گفتگو می گوید: «همه درختان رزین یا صمغ ندارند و لذا سارقان در واقع نوعی قمار انجام می دهند». باید اشاره کنیم که در طبیعت وحشی، تنها 7 درصد درختان رزین معطر گران قیمت تولید می کنند. در زیر بوته های کوچک مرطوب و پر از پشه پارک نیز بویی متفاوت به مشام می رسد که نشان می دهد سارقان از قمار خود منتفع شده اند؛ قانون شکنی که می تواند تا 10 سال زندان را برای آنها در پی داشته باشد. بنابراین چنانچه آن ها بتوانند به این رزین گرانقیمت دسترسی پیدا کنند می توانند آن را با قیمتی هنگفت در بازار سیاه به فروش برسانند.
در طول دو سال گذشته، پرسنل اداره ماهیگیری، کشاورزی و پلیس هنگ کنگ بیش از 35 عملیات ضد سرقت رزین آگاروود را در نقاط عمده این کار در سای کونگ، جزیره لانتاو و بخش های شمالی مناطق جدید هنگ کنگ اجرا کرده اند. اکنون این اداره قصد دارد که به صورت آزمایشی از سیستم های مانتیورینگ از راه دور الکترونیکی و سیستم های دوربین مدار بسته در مرکز حفاظت شده تای پو کاو در ساحل غربی هنگ کنگ استفاده کند و هم زمان در صدد کاشت نهال های بیشتر در تای تونگ در نزدیکی یون لانگ است.
به نظر نمی رسد که کاشت نهال های بیشتر در هنگ کنگ سبب کاهش سرقت و قاچاق رزین آگاروود شود ولی افزایش سرمایه گذاری ها در زمینه کاشت درختان آگار وود-Agarwood مقاوم می تواند درخت های باقیمانده کنونی در هنگ کنگ را از خطر انقراض نجات دهد. اکنون شرکت APC در 5 کشور درختان آگاروود می کارد و سعی دارد که توجه جامعه را به سمت محافظت از این درختان و خطری که آن ها را تهدید می کند جلب کند. همکاری آنها با چان به توسعه فرصت های دراز مدت تجاری در نواحی شهر هنگ کنگ برای افزایش کاشت این درخت کمک کرده و همزمان به چان کمک می کند که به صورت محلی روغن عود تولید نماید.
به نظر نمی رسد که کاشت نهال های بیشتر در هنگ کنگ سبب کاهش سرقت و قاچاق رزین آگاروود شود ولی افزایش سرمایه گذاری ها در زمینه کاشت درختان آگار وود-Agarwood مقاوم می تواند درخت های باقیمانده کنونی در هنگ کنگ را از خطر انقراض نجات دهد. اکنون شرکت APC در 5 کشور درختان آگاروود می کارد و سعی دارد که توجه جامعه را به سمت محافظت از این درختان و خطری که آن ها را تهدید می کند جلب کند. همکاری آنها با چان به توسعه فرصت های دراز مدت تجاری در نواحی شهر هنگ کنگ برای افزایش کاشت این درخت کمک کرده و همزمان به چان کمک می کند که به صورت محلی روغن عود تولید نماید.
نتیجه اینکه، مشخصات بویایی عود-OUD بلافاصله ذهن را اغوا می کند و رایحه چوبی آن سرشار از تفاوت های ظریف است؛ از رایحه شیرینی تا خاکی، با نت هایی از چرم و ادویه جات، همه و همه بستگی به گونه درختی دارد که رزین را تولید می کند و یا به تکنیک مورد استفاده برای استخراج بستگی دارد.
